'Brancheorganisaties samenvoegen niet per se beter'

9 december 2011 - Veel samenwerkingsverbanden van brancheorganisaties maken de betrokken partijen weinig effectiever. Dit blijkt uit het proefschrift van Tim van Rijken, adviseur bij Berenschot. Hij ontwikkelde een kader waarmee besturen van deze organisaties beter strategische keuzes kunnen maken.

'Bouwend Nederland en Aannemersfederatie slaan handen ineen', zo luidde de kop van een onlangs door beide organisaties uitgegeven persbericht. Regelmatig verschijnen berichten van vergelijkbare strekking. De circa 1.000 brancheorganisaties in Nederland werken op allerlei manieren steeds vaker samen. 

Vervagende scheidslijnen tussen branches
De drijvende kracht achter deze ontwikkeling is het vervagen van de scheidslijnen tussen branches. Door bijvoorbeeld ketenintegratie, wetgeving of conglomeraatvorming. Brancheorganisaties die van oudsher belangen vertegenwoordigen van ondernemingen met specifieke en verschillende activiteiten, komen hierdoor in elkaars vaarwater terecht. Het proefschrift van Van der Rijken laat zien dat brancheorganisaties in grote lijnen gelijk op dit gegeven reageren. Bijna altijd wordt samenwerking gezocht. Hierbij kan de uitwerkingsvorm verschillend zijn: tijdelijke coalities, strategische allianties, joint ventures en federaties. Heel soms komt het zelfs tot een fusie. 

Samenwerking biedt niet per se alleen voordelen
Of en hoe de betrokken organisaties effectiever worden van al dat samenwerken, was echter nooit onderzocht. Van der Rijken: "Nu blijkt dat samenwerken niet alleen maar voordelen oplevert. Vaak wordt samengewerkt rondom een bepaald thema. De effectiviteit van de organisatie als geheel neemt dan niet per se toe." De oorzaak van dit gegeven is dat de samenwerkingsinitiatieven niet zijn gebaseerd op een onderliggende strategie. Van der Rijken: "Strategisch denken is bij veel brancheorganisaties nog onderontwikkeld. Mijn dissertatie biedt een kader dat besturen en managers van deze organisaties in staat stelt om betere strategische keuzes te maken." 

Oudste organisaties nooit gefuseerd
Het toepassen van dit kader kan er nog steeds toe leiden dat brancheorganisaties ervoor kiezen samen te werken of zelfs te fuseren, indien dat de meeste voordelen biedt. Ook kunnen zij ervoor kiezen juist te ontwikkelen op eigen kracht. Van der Rijken: "Dat dit ook een prima strategie kan zijn, blijkt uit het feit dat de vier oudste, nog bestaande brancheorganisaties van ons land nooit zijn gefuseerd. En zij bestaan al 150 jaar of meer."

Doorsturen  |  1 reactie  |  Nieuwsbrief