Winstbox: budgettaire maatregel of stimulans ondernemerschap?

6 november 2012 - In het onlangs gepresenteerde regeerakkoord is aangekondigd dat in 2015 een winstbox in de inkomstenbelasting wordt ingevoerd. De gedachtevorming over een winstbox is al enige tijd gaande. De opmerkingen in het regeerakkoord daarover zijn interessant, mede omdat de winstbox een opbrengst voor de schatkist moet genereren van een half miljard euro.

Dat stelt Suniel Pancham, Directeur Vaktechniek Belastingadvies bij Accon avm. Het is niet uit te sluiten dat de belastingdruk voor de ondernemer daardoor zal stijgen. 

Wat is een winstbox?
De invoering van een winstbox naast de drie bestaande boxen in de inkomstenbelasting zal gepaard gaan met aanmerkelijke wijzigingen. Hoewel er geen vastomlijnde definitie van de winstbox bestaat, kan uit eerdere uitlatingen van het Ministerie van Financiën en de wetgever worden afgeleid dat twee belangrijke elementen leidend zijn. Allereerst is dat de afschaffing van tal van ondernemersfaciliteiten, zoals de zelfstandigenaftrek en de meewerkaftrek. Het tweede element is een substantieel lager (effectief) belastingtarief. Deze twee elementen gaan in het kader van de winstbox hand in hand.
Als doelstelling van een winstbox wordt onder meer genoemd het meer dan thans stimuleren van de doorgroei van ondernemingen. Verder kan de invoering van de winstbox leiden tot vermindering van administratieve lasten. De huidige ondernemersfaciliteiten lijken niet in voldoende mate aan deze doelstellingen bij te dragen.

De winstbox en het regeerakkoord
Invoering van een winstbox is een belangrijke wijziging van de belastingheffing van ondernemingen. In het regeerakkoord wordt uitdrukkelijk aangegeven dat de winstbox in 2015 wordt ingevoerd. Uiteraard wordt daarin niet (gedetailleerd) op de fiscaal-technische vormgeving van de winstbox ingegaan, maar wat er wel wordt gezegd is hoogst interessant. Zo wordt opgemerkt dat de faciliteiten zoals de zelfstandigenaftrek, de fiscale oudedagsreserve, de meewerkaftrek, de startersaftrekken en de S&O-aftrek zullen sneuvelen. Grondslagverbreding dus.
Verwacht zou mogen worden dat in het regeerakkoord iets gezegd wordt over het tarief in de winstbox. Zoals hiervoor aangegeven gaan grondslagverbreding en een substantieel lager tarief in het kader van de winstbox hand in hand. Echter, opmerkelijk genoeg wordt in het regeerakkoord met geen woord gerept over het tarief in de winstbox. Er is zelfs een budgettaire opbrengst voor de overheid van een half miljard euro geboekt als gevolg van de invoering van de winstbox. Het is nog niet helemaal duidelijk of deze opbrengst ziet op het afschaffen van de fiscale faciliteiten of op de meeropbrengst van belastingen als gevolg van de doorgroei van ondernemingen vanwege de komst van de winstbox. Maar opmerkelijk is dus wel dat er niets over tariefsverlaging wordt gezegd. 

MKB-winstvrijstelling
Als alternatief voor een tariefsverlaging kan gedacht worden aan een verhoging van de zogenoemde MKB-winstvrijstelling. Een bepaald percentage van de gerealiseerde winst is dan vrijgesteld. Dat kan als compensatie dienen voor de verhoging van de belastingdruk door de afschaffing van de faciliteiten. Immers hoe hoger de MKB-winstvrijstelling, hoe lager de effectieve belastingdruk. Maar ook hierover wordt er niets gezegd in het regeerakkoord. 

Motivering voor de winstbox
Een ander opvallend punt in het regeerakkoord is de motivering van de invoering van de winstbox. Er wordt opgemerkt dat de verschillen in belastingheffing tussen ondernemers en werknemers de afgelopen jaren zijn toegenomen. De te introduceren winstbox is bedoeld om meer evenwicht tussen deze twee categorieën te bereiken, aldus het regeerakkoord. Deze motivering, die overigens eerder door de wetgever en door adviserende commissies naar voren is gebracht, is op z’n minst opmerkelijk.
Naar mijn mening schiet de motivering tekort omdat de twee categorieën belastingplichtigen op vele punten niet vergelijkbaar zijn. Zo moet een ondernemer investeren en ook reserveren voor toekomstige investeringen. Een verschil in de belastingdruk tussen de twee categorieën zou dus gerechtvaardigd zijn. 

Tenslotte
Hoewel het regeerakkoord dat wel doet vrezen, mag de invoering van de winstbox niet slechts een besparingsoperatie zijn. Bij de vormgeving van de winstbox zal daarom naast de afschaffing van de fiscale faciliteiten een lager tarief in het leven geroepen moeten worden voor de winstbox. Indien niet voor een lager tarief wordt gekozen, dient er een tegemoetkoming te komen door een verhoging van de MKB-winstvrijstelling. Het is aan te bevelen dat in de nadere uitwerking van de plannen in het regeerakkoord bij de onderbouwing van de winstbox de verschillen tussen werknemers en ondernemers worden erkend. Een lagere belastingdruk voor ondernemers is vanwege die verschillen gerechtvaardigd.

Doorsturen  |  Reageer  |  Nieuwsbrief