Hoe beoordeelt de bank de financieringsaanvraag van een ondernemer?

28 januari 2015 - Om de basis uit te leggen van de beoordeling van een financieringsaanvraag door banken hanteert Ruud Robeerst het MORSE principe. Hierbij staat iedere letter van het woord MORSE voor een afhankelijk punt waarop de bank uiteindelijk beoordeelt.

Per letter geeft Robeest onderstaand aan waar de letter voor staat en hoe een bank dit onderdeel beoordeelt. Deze vijf sub beoordelingen geven uiteindelijk een totale beoordeling. Naast deze sub-beoordelingen zijn er nog een aantal punten die erg van belang zijn vanuit de bank bekeken. Deze punten zullen later in dit artikel worden behandeld. Onderstaand eerst het MORSE principe per letter:

M markt 
Nadere uitleg: Banken beoordelen financieringsaanvragen van bedrijven mede op algemene marktcijfers waarbinnen het bedrijf actief is. Laten we zeggen de markt van handelsondernemingen. Een bank kent dan vaak nog een specifiekere indeling in deelmarkten. Je kunt tenslotte handelsondernemingen in de levensmiddelen/food sector moeilijk vergelijken met handelsondernemingen in bouwonderdelen. Tijdens deze beoordeling op marktniveau vindt benchmarking vanuit de bank plaats. NB : Benchmarking is het vergelijken van cijfers en processen ten opzichte van de sterkste spelers in de markt.
Deze toetsing op marktniveau en op deelmarktniveau is voor een bank erg van belang. Zo zal een bank eerder geneigd zijn om in financieel gezonde markten te investeren dan in krimpende markten. Dit betekent overigens niet dat een bank niet investeert in een goed lopend bedrijf in een slecht opererende markt echter moet het bedrijf dan wel een high performer zijn. Of in het in Nederlands te zeggen. Het bedrijf moet een stuk beter presteren dan zijn gemiddelde branchegenoten.

O staat voor de onderneming en organisatie
Nadere uitleg over beoordeling van onderneming en organisatie: Een bank kan heel klinisch de cijfers gaan vergelijken. Echter zegt dat niets over de onderneming of organisatie. Mede daarom is het van belang om ook de organisatiekant van een onderneming goed te analyseren. Hierbij wordt niet alleen naar de bedrijfsvorm gekeken maar ook naar innovatie – loopt het bedrijf voor of achter op de marktontwikkelingen – zou dan een reële vraag kunnen zijn. Ook de kwaliteit van het management – Wat is de visie van het management over de toekomst? Bijvoorbeeld online of juist offline. Is het management al lang verbonden aan het bedrijf? Is het wellicht een familiebedrijf? Dergelijke vragen zijn allen van belang tijdens de deze fase van de analyse; Het onderdeel O is mede bedoeld om de bank daadwerkelijk het beeld te geven of een investering in de toekomst terugkomt. Mede door te kijken naar verwachtingen in de markt ten opzichte van de visie van het management.
Ook het juridische stuk wordt tijdens deze analyse fase verder toegelicht. Betreft het bijvoorbeeld een bedrijf met structuurrisico. NB: Structuurrisico wil zeggen dat het geld dat bij een bank geleend wordt weg kan vloeien uit de organisatie. Als er bijvoorbeeld twee banken in het spel zijn, is er structuurrisico. Of als twee B.V.'s van dezelfde eigenaar zijn en de B.V. ’s niet aan elkaar verbonden zijn. In beide gevallen kunnen gelden doorgesluisd worden en dat noemt een financieel analist structuurrisico.

R staat voor rentabiliteit
Onder rentabiliteit wordt verstaan, de winstgevendheid van een onderneming. Voor banken is dit het meest belangrijke onderdeel. Tenslotte zal een onderneming met een financiering, betalingsverplichtingen naar een bank toe hebben. Deze toekomstige betalingsverplichtingen bestaan uit rente en aflossingen die voldaan moeten worden. In bankenland komt de term EBITDA dan vaak ter sprake. EBITDA is het meest zuivere resultaat dat een bedrijf aan maakt. Ofwel de winst vermeerder met de uitgaven aan belastingen, rentekosten  en afschrijvingen. Een bank gaat uit van EBITDA aangezien dit de meest zuivere vorm is om te kijken of een bedrijf in staat is om aan zijn rente en aflossingen te kunnen voldoen.

S staat voor solvabiliteit
Solvabiliteit staat tussen de verhouding eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen op de balans.  Hierbij is eigen vermogen overigens niet te verwarren met eigen geld. Eigen vermogen zit vaak vast in bezittingen zoals bedrijven en andere activa. Solvabiliteit zegt daarom niets over of een bedrijf aan zijn betalingen kan voldoen. Wat het wel zegt is het risico dat een bank loopt. De solvabiliteit die een bank eist bij financieringsaanvragen is mede afhankelijk van de markt. En dan zowel de gezondheid van de markt in algemene zin als de manier hoe bedrijven gefinancierd zijn en worden in een dergelijke markt. Een markt waarbij vaak grote financieringen nodig is, dient de solvabiliteit in de regel hoger te zijn dan in markten waarbij minder zwaar gefinancierd wordt.

Uitleg van solvabiliteit met een voorbeeld: Stel u heeft een eigen huis van 300.000 euro, de lening waarop de bank hypotheek heeft gelegd is nog 100.000 euro, dan is het eigen vermogen het verschil. In dit geval  200.000 euro. De solvabiliteit van de particulier is hierbij 66 procent. (200.000 aan eigen vermogen / 300.000 totaal vermogen). Stel deze particulier verliest zijn baan en kan de rente en aflossingen niet meer betalen. De bank gaat de financiering dan op termijn uitwinnen. Doordat de solvabiliteit 66 procent is, heeft de bank een zeer grote kans dat zij in ieder geval die 100.000 euro aan openstaande financiering terugkrijgen.

E staat voor Exposure, ofwel dekking
Onder zekerheden wordt verstaan, stel het bedrijf gaat richting faillissement of default. Hoe houdt de bank dan de schade beperkt. Als het bedrijf een bedrijfspand heeft waar de bank hypotheek heeft gevestigd dan is de bank daar meer comfortabel over dan dat de bank een rekening courant heeft verstrekt zonder daar zekerheden voor terug te krijgen bij faillissement. Met name in crisistijd hebben banken erg goed gekeken of zij bij een mogelijk faillissement goed afgelost zouden worden. Een bedrijfsruimte met recht van hypotheek van de bank is hierbij een goed voorbeeld. Echter is dit ook van toepassing bij leaseconstructies (financial lease, operational staat niet op de balans), factoring.

Meer punten
Naast de uitleg van het MORSE principe zijn er nog een aantal punten wat een bank erg van belang vindt als het gaat om het beoordelen van financieringsaanvragen. Ook de onderstaande punten zijn van belang.

Onderbouwing financieringsaanvraag 
Een bank wil graag weten waarvoor de financiering aanvraag wordt ingediend. Hierbij dient een goede onderbouwing aangevoerd te worden. Niet alleen voor de soort financiering. Ook voor het exacte bedrag.  Een x-bedrag aan financiering aanvragen voor een krediet is niet meer van deze tijd. Banken willen duidelijk weten wat de onderbouwing is van het bedrag en waarvoor het wordt gebruikt. Wilt een onderneming het bijvoorbeeld  in zijn geheel gebruiken voor het voor financieren van zijn werkkapitaal of slechts voor de helft. Vooral het logisch onderbouwen waarvoor een financiering dient zie ik het in het MKB nog vaak misgaan. Het loont dus uiteindelijk ook voor de onderneming om hier goed van te voren over na te denken.

Ratiotoetsing
Om een bedrijf goed te meten op basis van cijfers is het handig om daar toetsmethodes voor te hebben als bank. Banken maar ook accountants werken daarom met verschillende ratio’s. De ratio’s zijn verhoudingsgetallen die in een oogopslag iets vertellen over het bepaald onderdeel. Bijvoorbeeld een solvabiliteitsratio van 25 procent.

Prognose aanleveren
Een bank wil graag van een onderneming een doorberekening ontvangen voor de toekomst. Deze prognose dient objectief en realistisch te zijn. Hierbij is het raadzaam op deze prognose zo realistisch mogelijk te maken. Ga niet uit van een best-scenario.

Doorsturen  |  Reageer  |  Nieuwsbrief