Fiscale agenda Weekers: voor- en nadelen voor ondernemers

18 april 2011 - Een hogere aftrek en geen urencriterium meer, maar wel een hoger btw-tarief en hogere loonkosten. Dat zijn in het kort de beoogde gevolgem van de Fiscale Agenda van Weekers. SRA onderschrijft de intentie van de Staatssecretaris om het fiscale ondernemersklimaat te verbeteren, maar vindt het jammer dat concrete uitwerkingen op korte termijn ontbreken.

Weekers’ fiscale agenda sluit aan op de wensen zoals die de laatste jaren rond het belastingstelsel zijn geuit. De belangrijkste daarvan zijn wellicht vereenvoudiging en verlaging. Ook de verbetering van het fiscale ondernemersklimaat ligt in de notitie verankerd. Maar gezien de regels voor begrotingsdiscipline en de huidige budgettaire omstandigheden, ligt het voor de hand dat verlaging van de belastingdruk voor bijvoorbeeld ondernemers mede gefinancierd moet worden door belastingverhogingen op andere terreinen. De verhoging van de btw-tarieven is daarvan een voorbeeld. De budgettaire randvoorwaarden zullen ongetwijfeld ook debet zijn aan het feit dat een aantal fundamentele keuzes, zoals afschaffing van de overdrachtsbelasting, niet wordt gemaakt. Over een reeds in het regeer- en gedoogakkoord afgetimmerd beleidsterrein als het eigenwoningdossier wordt gezwegen. 

Economisch perspectief
De kern van Weekers’ Agenda ligt bij een verschuiving van de directe naar de indirecte belastingen. Met name voor ondernemers ligt een lager tarief in het verschiet; voor alle burgers liggen marginaal lagere tarieven in box 1 in het vooruitzicht. Vanuit economisch perspectief valt dit toe te juichen. Lagere (effectieve) tarieven voor ondernemerswinsten dragen bij aan een beter ondernemingsklimaat: ondernemen wordt aantrekkelijk. Hogere indirecte belastingen zijn inderdaad in economische zin minder verstorend en leveren een minder volatiele heffingsgrondslag op. De beoogde totstandkoming van één tarief in de btw is daadwerkelijk eenvoudiger, maar of dit binnen de randvoorwaarden van de europese btw-richtlijn een haalbare kaart is, is de vraag. 

Wie betaalt de rekening?
SRA denkt echter dat werknemers de voorgestelde verhoging van de btw-tarieven in de portemonnee gaan voelen en hun koopkracht via de lonen willen herstellen. Ondernemers krijgen via die route een deel van de rekening gepresenteerd. Voor ondernemers in weinig arbeidsintensieve sectoren, denk aan hoofdkantoren en financiële ondernemingen, zal het effect per saldo wellicht positief zijn, maar het is de vraag of dat ook zo is voor ondernemingen in arbeidsintensieve sectoren – denk aan de metaal- of bouwsector. Weliswaar is de beoogde tariefsverlaging voor ondernemers in het algemeen gunstig, voor bepaalde groepen ondernemers zal dat waarschijnlijk niet het geval zijn. Dat is het gevolg van het feit dat Weekers de huidige zelfstandigenaftrek wil vervangen door een basisaftrek van circa 7.200 euro per jaar, overigens zonder indexatie. 

Stimulans tot ondernemen
Sommige ondernemers hebben wel baat bij de zelfstandigenaftrek en zullen er in de voorgestelde winstbox waarschijnlijk op achteruit gaan. Overigens wordt de mkb-winstvrijstelling wel gehandhaafd. Het urencriterium kan, in samenhang met de invoering van een winstbox en vooral het vervallen van de zelfstandigenaftrek, worden afgeschaft. Uiteraard is dat gunstig voor deeltijdondernemers die nu geen structureel recht hebben op toepassing van de zelfstandigenaftrek, maar in dit voorstel zo te zien wel recht krijgen op de vaste basisaftrek. Ook daarin ligt een positieve stimulans om ondernemer te worden en hopelijk ook te blijven. 

Punten aan horizon
Uiteraard kan een winstbox voor ondernemers in de inkomstenbelasting niet zelfstandig worden beoordeeld. De verhouding tot de vennootschapsbelasting vergt aandacht, maar ook de verhouding tot werknemers. Een laag winsttarief heeft immers ook een aanzuigende werking op werknemers en daardoor worden mensen alleen al vanwege de fiscale faciliteit mogelijk ondernemer. Daarnaast roept de brief verschillende technische vragen op. Komt er bijvoorbeeld een laag tarief met daar bovenop een additionele heffing bij onttrekkingen aan het ondernemingsvermogen – een soort fictiefloonregeling voor ondernemers – of een gesplitst tarief voor winst, bestaande uit een laag en een hoog tarief? Wij zullen moeten afwachten. Enig verder onderzoek is noodzakelijk maar dat betekent dat concrete maatregelen vooralsnog op zich laten wachten. 

Aantrekkelijk signaal
De meest concrete maatregelen voor ondernemers liggen verscholen in de vennootschapsbelastingsfeer. Het gaat om een tweetal eerder aangekondigde maatregelen, namelijk het uitsluiten van het resultaat van een buitenlandse vaste inrichting van de grondslag en een (terechte) beperking van de renteaftrek bij overnameholdings. SRA betreurt het dat slechts een deel van de renteproblematiek wordt aangepakt. Het is zeer de vraag of het weer vooruitschuiven van een beslissing op dit terrein het fiscale vestigingsklimaat in Nederland ten goede komt. De aangekondigde tariefsverlaging van 25 naar 24% is uiteraard een aantrekkelijk signaal. 

Positie belastingplichtigen
Een laatste aandachtspunt betreft de aangekondigde consultatie openbaarheid belastingprocedures. Vanuit het oogpunt van rechtsbescherming vindt SRA dit voorstel voor openbaarheid belastingprocedures bijzonder onwenselijk. Als een belastingplichtige met naam en toenaam in een procedure wordt genoemd en deze ook toegankelijk zijn voor derden, ongeacht of dat natuurlijke personen of rechtspersonen zijn, zal huiver bestaan om tot een procedure over te gaan. Dit is niet slechts een vermoeden, maar valt af te leiden uit ervaringen in het Verenigd Koninkrijk. Zeker wanneer het invoeren van openbare procedures gepaard gaat met de ook aangekondigde verhoging van de griffierechten. Komt het toch tot een verhoging van griffierechten, dan zouden belastingplichtigen die in het gelijk worden gesteld, in elk geval recht moeten krijgen op een integrale vergoeding van hun proceskosten. Transparantie wordt er ook niet mee gediend. Op dit moment wordt al recht gesproken zonder aanziens des persoons en uitspraken worden anoniem gepubliceerd. Al deze voorstellen tezamen maken de positie van de belastingplichtigen er bepaald niet beter op.

Doorsturen  |  Reageer  |  Nieuwsbrief