De invloed van stress op een gezonde slaap

3 december 2018 - Wat is genoeg slaap? Een vraag die veel mensen bezighoudt. Wie kent het niet, voor het slapen gaan nog even snel op de klok kijken en dan tellen hoeveel uur er nog geslapen kan worden. Zijn dat er minder dan het normale aantal, dan slaat de stress bij velen al toe.

Morgen moet er weer gewerkt worden, hoe moet dat nu? Maar eerst, wat is genoeg slaap? Er wordt vaak gesproken over zeven tot negen uur. Voor volwassenen is dit een goed gemiddelde. Uit onderzoek van de Hersenstichting uit 2017 blijkt dat een zo’n 90 procent van de Nederlanders daar op zich wel aan komt, maar zegt dit iets over een goede slaap? En wat is het effect van stress op ons slaappatroon? In dit artikel geeft Ilse Mennen, van BrainNetwork, antwoord op deze vragen.
 
Genoeg slaapuren wil niet zeggen dat het ook een gezonde nachtrust is.
Uit het onderzoek van de Hersenstichting blijkt dat er een grote groep mensen is die, hoewel ze voldoende uren in bed liggen, toch slaapklachten hebben of last heeft van symptomen van slapeloosheid (insomnie). De Hersenstichting benoemd in haar onderzoek drie vormen van slapeloosheid: moeite met in slaap komen, moeite met doorslapen of vroeg wakker worden. Dit heeft een negatieve invloed op de nachtrust.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn van een verstoorde, ongezonde, nachtrust. Eén van de factoren die een grote invloed heeft op een slecht slapen is stress (P. Vaesen 2012, Psychosomatiek ,mei 2012,2e jaargang nr.2).

Goed geslapen als het lichaam in een staat van alertheid is.
Wanneer er sprake is van stress dan reageert het lichaam met merkbare fysieke veranderingen in het lichaam.
Bijvoorbeeld een versnelde ademhaling, verhoogde hartslag, spanning op de spieren.  Adrenaline, cortisol en andere stoffen worden aangemaakt. Er ontstaat een enorme energie impuls. Het oerinstinct in lichaam bereidt zich voor om de strijd aan te gaan of om de benen te nemen voor het naderende gevaar. Het zet aan tot actie.
Volgens Ilse Mennen van BrainNetwork kan het lichaam over het algemeen goed omgaan met een impuls van energie die ontstaat bij een stress moment. Het is alleen van belang dat er een moment volgt waarbij het lichaam zich kan ontspannen en herstellen. Lukt dit niet en volgt het ene stress moment, met de daarbij horende lichamelijke reacties, de ander op, dan kunnen er chronische stressklachten ontstaan. Dit betekent vaak dat het lichaam uit balans kan raken. Het lichaam kan niet meer tot rust komen en blijft in een continue staat van alertheid staan. De aanmaak van stoffen in het lichaam raakt verstoord. Zo ontstaat er bijvoorbeeld een chronische verhoging van het stresshormoon cortisol in het lichaam, wat ervoor zorgt dat er in de avond onvoldoende melatonine (slaaphormoon) wordt aangemaakt. Melatonine moet ervoor zorgen dat het lichaam zich klaarmaakt voor de slaap. Het maakt slaperig. Wanneer het activeringshormoon cortisol in het lichaam te hoog blijft, heeft dit dus gevolgen voor de slaap. Het is moeilijker om in slaap komen. Ook worden mensen vaak te vroeg wakker, omdat cortisol gehalte in de vroege ochtend al veel te vroeg te hoog is.  De biologische klok raakt verstoord door een disbalans in hormonale stoffen. Om een goede nachtrust te hebben, moet het lichaam kunnen ontspannen en in een staat van rust kunnen komen en dat doet het niet meer.

Slaap herstelt
De slaap heeft als belangrijke functie dat er herstel plaatsvindt van de activiteiten van de dag, zowel lichamelijk en psychisch. Wanneer de slaap chronisch verstoord is kan dat volgens de Hersenstichting duidelijk gevolgen voor de gezondheid hebben.  Dit ziet Ilse Mennen ook terug in haar praktijk. Het heeft niet alleen een grote impact op het cognitief functioneren van mensen, maar het vergroot ook het risico op neuropsychiatrische aandoeningen zoals bijvoorbeeld angststoornissen en depressie en op lichamelijke aandoeningen zoals obesitas, hart -en vaatziekten, en type 2 diabetes.
 
Wat kan eraan gedaan worden om de stress te verminderen en beter te slapen?
Niet alle slaapproblemen zijn direct of volledig te wijten aan stress. Er kunnen verschillende factoren mee spelen. Als het verstoorde slaapritme voornamelijk te wijten is aan stress of een gevolg daarvan is, dan zijn er een aantal zaken die men zelf kan doen. Een aantal tips die Ilse Mennen geeft zijn:
 
 

• Ademhalingsoefeningen op basis van hartcoherentie om stress en spanning te verminderen
• Mediteren om tot een meer rust te komen
• Een gezond en consequent dag en nacht ritme, met vaste tijden om naar bed te gaan
• Voldoende rustmomenten gedurende de dag
• Overdag meer bewegen en vaker naar buiten
• Voorbereiden op slaap door het verminderen van licht en ontspannende activiteiten zoals lezen van een boek

 
Een goede methode om meer bewust te worden van de energie en stress in het lichaam is volgens Ilse Mennen Biofeedback. Deze behandelmethode maakt inzichtelijk hoe het lichaam reageert op stress. Middels biofeedback kan men trainen om meer sturing te geven aan deze lichamelijke reacties.
 
 
 

Doorsturen  |  1 reactie  |  Nieuwsbrief