Weblog
Voorzichtig herstel van de economie kan ondernemers op het verkeerde been zetten
Door: Han Mesters,
27 april 2015
-
De sterke groei in de vraag naar uitzendkrachten gedurende de afgelopen maanden bevestigt het beeld dat we nu hebben van de economie: het herstel lijkt aan te houden. Toch is het gevaarlijk om te denken dat we weer terugkeren naar een periode van ongebreidelde groei, zoals voor 2008. Structurele veranderingen zijn in volle gang in de sector zakelijke dienstverlening en blijven druk zetten op alle business modellen.
Die structurele veranderingen kunnen we als volgt omschrijven:
• De peer-to-peer revolutie: kleinere spelers en ZZP’ers verdringen grotere spelers
• Traditionele grenzen tussen sectoren vervagen
• Snelle technologische veranderingen maken creativiteit steeds belangrijker
Big is al lang niet meer beautiful, ‘peer-to-peer’ rules
Schaalvoordelen in zakelijke dienstverlening zijn altijd onderwerp van discussie geweest. In het hoge volume van algemeen uitzenden zijn schaalvoordelen onmiskenbaar aanwezig. Binnen professionele dienstverlening (accountants, advocaten en consultants) is dat een heel andere zaak. De dienstverlening is hier sterk verbonden aan een persoon. Opvallend gegeven is dat ZZP’ers een steeds belangrijkere rol spelen in professionele dienstverlening en wel op twee manieren. In de eerste plaats zien we dat ZZP’ers (al dan niet alleen ofwel verbonden in netwerken ) een steeds groter onderdeel uitmaken van de verschillende deelsectoren in zakelijke dienstverlening.
In de tweede plaats vormen ZZP’ers een steeds belangrijker onderdeel van de flexibele schil van de grote spelers in de zakelijke dienstverlening. Zo zijn de ZP’ers (ZZP’ers met een HBO+ opleiding) steeds belangrijker voor accountants (KPMG) en advocaten (De Brauw).
Net zoals grote bedrijven in verschillende sectoren last hebben van snel groeiende innovatieve bedrijven die slim gebruik maken van technologie, is de echte revolutie gelegen in het feit dat individuen onderling (peer-to-peer) de rol van bedrijven overnemen. Ueber, Airbnb en Whatsapp zijn hier goede voorbeelden van. Deze bedrijven groeien bovendien ongekend snel. Zo duurde het vroeger 20 jaar voordat een beursgenoteerd bedrijf een market cap (prijs van de aandelen x aantal uitstaande aandelen) van een miljard dollar bereikte. Tegenwoordig is dat in een aantal gevallen nog maar iets meer dan een jaar (Snapchat bijvoorbeeld).
In het kwadrant hierboven zijn de verschillende vormen van P2P business modellen in kaart gebracht.
In feite is de duurzaamheid van business modellen ook verweven in deze matrix. De as ‘winstgevendheid’ versus 'doelgedreven’ (in het Engels: opportunism versus purpose) geeft aan bij welke business modellen duurzaamheid een belangrijkere rol speelt. Dit zijn de ‘purpose’ of doelgedreven modellen. Een eenzijdige focus op wint verdraagt zich niet goed met duurzaamheid. In het scenario rechtsonder, 'lokale veerkracht', zien we de circulaire economie terugkomen. We zien dat de (veelal beursgenoteerde) winstgedreven bedrijven gedwongen worden om meer stil te staan bij zingeving (purpose) en dat economische activiteit voor een deel wordt overgenomen door lokale gemeenschappen die sterk op duurzaamheidsprincipes zijn gefundeerd.
Met name in landen zoals Spanje, waar de crisis hard heeft toegeslagen, zien we zogeheten 'paralleleconomieën' onstaan.
Grenzen vervagen
Onlangs werd de MKB praktijk van KPMG verkocht aan het Haagse softwarebedrijf EBPI. Het nieuwe bedrijf gaat zich toeleggen op samenstel (o.a. het opstellen van jaarrekeningen) en administratieve dienstverlening, en is daarmee redelijk uniek in een markt waar deze diensten vaak gecombineerd worden met controle. ‘We gaan het verdienmodel van de sector op zijn kop zetten’, zegt EBPI. Al eerder zagen we dat dat rechtsbijstandverzekeraar DAS online boekhouddiensten ging aanbieden.
Technologie en creativiteit
Net als dit het geval is in de retail-, leisure-, transport- en bouwsectoren, is de verstoring die door technologie plaatsvindt eigenlijk nog maar net begonnen in de zakelijke dienstverlening. Het blijkt erg moeilijk voor grote, traditionele bedrijven in de sector om hun business model aan te passen aan de realiteit van vandaag. Uitdaging voor vele sectoren is de noodzaak om zich continu aan te kunnen passen aan een nieuwe werkelijkheid. Inmiddels is het geen geheim meer dat het aanleren van empatische vaardigheden aan sterk analytisch ingestelde specialisten moeilijk is. Hetzelfde geldt voor creativiteit. Op grond hiervan zal de sector getuige zijn van een machtsverschuiving van de ‘managerial class’ naar de ‘creative class’. Dat geeft een geheel andere lading aan ‘creative destruction’…
Wat betekent dit alles voor een bank als ABN Amro?
De peer-to-peer revolutie raakt ook het business model van banken. Crowd funding is een mooi voorbeeld. Dat betekent dat banken ook een verdienmodel (en systemen) moeten hebben die kleine marges aankunnen bij grote volumes. Banken zijn ook volop bezig met het implementeren van duurzaamheid in de kernactiviteiten. Zingeving wordt bovendien een van de leidende principes van de toekomstige bedrijfscultuur. De reden? Onderzoek wijst uit dat bevlogen professionals graag werken voor bedrijven die 'purpose' gedreven zijn.