Weblog
Terug naar vakmanschap, lotsbestemming en trots
Door: Han Mesters,
07 juni 2013
-
Het thema van de ABN AMRO Visie op Sectoren (VOS) Zakelijke Dienstverlening van 2013 is ‘winst zonder groei’. Dit thema is gekozen vanuit de gedachte dat economische groei in ons land en heel Europa de komende jaren beperkt zal zijn. Bedrijven zullen geen ‘wind in de rug’ hebben van de economie voor het realiseren van hun eigen groei.
Laatst was ik bij een lezing van Jan Kees de Jager en hij was bijzonder pessimistisch over de groeivooruitzichten voor Europa in de komende 10 jaar. Zijn boodschap was dat kleinere Nederlandse bedrijven zich net als de grote Nederlandse bedrijven moeten richten op de groeimarkten in het buitenland (Oost-Europa, Azië, delen van Latijns Amerika). Dit lijkt een logische strategie als in een bedrijf groei centraal staat. In de loop der decennia heeft het idee postgevat dat groei de centrale doelstelling van een bedrijf is. Eén van de lessen uit de geschiedenis is dat dat in het verleden anders was. Toen stond vakmanschap centraal. De socioloog Richard Sennet schreef hierover het boek The Craftsman, dat in deze tijd bijzonder actueel is nu er meer twijfel gaat ontstaan over de houdbaarheid van het groeiparadigma.
Hoofd en hand, mens en machine
Hebben wij in Nederland nog sectoren die zich onderscheiden door vakmanschap? Jazeker, onze scheepstimmeraars en jachtbouwers zijn van wereldklasse. Net als de klokkengieters, goudsmeden, vioolbouwers, tandtechnici enzovoorts. Wat maakt deze specialistische beroepen zo bijzonder?
Volgens Sennet legt vakmanschap een nauwe relatie tussen hoofd en hand, mens en machine. Onze tijd lijdt volgens Sennet onder "vakmanschap-deficiëntie": werknemer demoralisatie, inefficiëntie en afnemende loyaliteit van zowel werknemers als werkgevers. Sennett kijkt naar de evolutie van vakmanschap en de historische krachten die het hebben afgevlakt en de gebieden waar het nog steeds bloeit (onder wetenschappers, kunstenaars, koks, computerprogrammeurs). Al deze professionals worden gedreven door de kwaliteit van hun product of dienst en niet door het geldelijk belang. Voorts ‘leven’ zij ook hun professie: hun werk, of misschien beter "roeping", stopt niet om 5 uur ’s middags.
Eer en geweten
De vervlechting van persoonlijke- en vakman gerelateerde waarden, met name op het gebied van reputatie, leidde soms tot dramatische voorvallen. De chef kok van Lodewijk de XIV pleegde volgens Madame de Sévigné zelfmoord omdat het opdienen van het visgerecht te laat was voor de gasten van de koning.
Wall Street criticaster Max Keiser gaf hier een draai aan met betrekking tot het gedrag van sommige bankiers gedurende de crisis uit 1929: ‘In the old days, bankers used to jump’.
Ik denk dat het verstandig is sommige dingen uit het verleden als gegeven te beschouwen en niet over te nemen in de 21 e eeuw.
Eén van de doelstellingen van de zakenbank van ABN Amro is de ‘bevlogen professional’. Intrinsieke motivatie speelt hierbij een grote rol. We zijn er van overtuigd dat het belang van specialisme - en professionals- steeds belangrijker wordt. Die professionals komen het beste tot hun recht als ze op de juiste manier worden aangestuurd en als ze vanuit de juiste motivatie werken. Vakmanschap is een bewezen motivator voor professionals. Zowel voor professionals die met hun handen werken als kenniswerkers.