Weblog
Ondernemerslessen van de Rooms Katholieke Kerk en de orde der Tempeliers (2)
Door: Han Mesters,
10 oktober 2013
-
In mijn vorige blog heb ik gesproken over de Franciscaner Orde en het gevaar van strategie wijzigingen die te ver af liggen van de originele basisgedachte. In deze blog sta ik stil bij een andere orde binnen de Katholieke kerk: deTempeliers, ook wel genoemd de Orde van de Arme Ridders van Christus en de Tempel van Salomo. Deze orde was bijzonder omdat Tempeliers zowel geestelijken waren als ook ridders. De baas (Grootmeester) van de orde viel rechtstreeks onder de Paus.
De orde der Tempeliers werd opgericht rond 1118 en werd snel een zeer rijke orde. Wanneer edelen toetraden tot de orde, legden ze namelijk een persoonlijke gelofte van armoede af en schonken de orde al hun bezittingen. Daardoor, en omdat de orde vrijgesteld was van belastingen, werd zij één van de belangrijkste bankiers van de westerse wereld. De schuldbrief, een soort cheque, zou een uitvinding van hen zijn. Het zelfde geldt voor de credit card. In de tijd van de Tempeliers vonden betalingen van grote sommen vaak plaats in de vorm van ‘Bullion’: ongeslagen goud, dus niet in de vorm van munten. Transport hiervan was kostbaar en gevaarlijk. Aangezien de Tempeliers een wijd verbreid kantorennetwerk in Europa hadden (vooral in Frankrijk), was het dankzij de Tempeliers mogelijk betalingen aan partijen ver weg op een andere manier te doen. Een beetje zoals Western Union nu. Je ging naar je lokale Tempeliersvestiging, deponeerde daar goud ter grootte van de betaling die je moest doen en je kreeg een briefje met een code. Dat briefje kon je dan inleveren bij de Tempeliersvestiging in de buurt van de persoon die je moest betalen. Jijzelf of je klant kreeg dan het hetzelfde bedrag uitgekeerd dat eerder op de andere locatie gedeponeerd was. Dit systeem werkte niet alleen binnen Europa maar ook in de ‘Levant’ (Midden-Oosten). In die tijd bestond er een Christelijk Koninkrijk Jeruzalem waar de Tempeliers sterk vertegenwoordigd waren. De orde ontwikkelde zich daardoor tot een internationaal bankiershuis.
Van het Zwaard naar het Brein
Tijdens de veldslagen in de tijd van Kruistochten speelden de Tempeliers een belangrijke militaire rol. Uiteindelijk bleken de ‘soldaten van Christus’ niet in staat de Christelijke aanwezigheid in het Midden Oosten te waarborgen. In 1291 viel Akko (Acre) de laatste vesting van de kruisvaarders. Bruut geweld was niet genoeg voor de kerk om haar doelen te bereiken. De kerk is echter een lerende organisatie en gooide het over een andere boeg. Er ontstond een nieuwe variant van de Milites Christi: niet een vechtorde maar een orde die gebaseerd was op intelligentie en kennis: De Jezuïeten, opgericht in 1534. Dit keer niet als doel het bevrijden van het Heilige Land maar het terugdringen van het Protestantisme (Contrareformatie). De kerk had toen al begrepen dat intelligentie, toewijding en opleiding veel belangrijkere wapens waren dan geweld. Jezuïeten zijn vrijwel zonder uitzondering kritische intellectuelen, die als individu geen blad voor de mond nemen en ook hun leerlingen opvoeden tot kritische individuen. Dit is de reden waarom dictators de Jezuïeten vaak verbannen. Jezuïeten zijn met hun aanpak aanzien meer succesvol dan de Tempeliers: een belangrijk deel van de Nederlandse 20e eeuwse elite is door jezuïeten opgeleid (Van Agt, Lubbers)
Lessen voor onze bank en onze klanten
De manier van het vastleggen van ‘waarde’ binnen bedrijven is in de laatste 100 jaar niet veel veranderd: op de balans staan vaste- en vlottende activa: fabrieken en kantoren, machines, inventaris en onderhanden werk. In de 21e eeuw gaat het echter over bedrijfscultuur, de kwaliteit van medewerkers, creativiteit en de waarde van je eigen merk. Allemaal zaken waarvoor geen waarde bestaat op balans. Dit is zeker het geval voor de zakelijke dienstverlening. Zingeving wordt steeds belangijker: zowel met betrekking tot je merk als ook als drijvende kracht voor je medewerkers. Misschien is dat de reden waarom de Katholieke kerk al zo lang mee gaat. Religie is een van de bronnen van ‘bezieling’ en bezieling is een van de aanjagers voor zingeving. Zowel de Tempeliers als de Jezuïeten waren en zijn ‘bezielde’ instanties. De Jezuïeten hadden alleen een betere zingeving (Purpose): de nadruk en keuze voor kennisvergaring en -deling blijkt meer toekomst vast dan het zijn van een vechtmachine.